Σήμερα θα μιλήσουμε για κάτι πολύ ενδιαφέρον: τις 7 συνήθειες των Στωικών. Ο Στωικισμός είναι μια αρχαία φιλοσοφία που επικεντρώνεται στη λογική, την αρετή και την ηρεμία. Θα δούμε πώς αυτές οι αρχές μπορούν να μας βοηθήσουν στην καθημερινή μας ζωή. Αν θέλεις να μάθεις πώς οι Στωικοί κρατούσαν την ψυχραιμία τους και ζούσαν με σοφία, συνέχισε να διαβάζεις.
Συνήθεια #1: Εστίαση στο Τι Μπορούμε να Ελέγξουμε
Η πρώτη συνήθεια των Στωικών είναι η εστίαση στο τι μπορούμε να ελέγξουμε. Οι Στωικοί πίστευαν ότι στη ζωή μας υπάρχουν δύο κατηγορίες πραγμάτων: αυτά που μπορούμε να ελέγξουμε, όπως οι σκέψεις και οι αντιδράσεις μας, και αυτά που δεν μπορούμε, όπως οι πράξεις άλλων ανθρώπων ή τα γεγονότα της ζωής.
Ας σκεφτούμε ένα παράδειγμα. Φαντάσου ότι είχες μια κακή μέρα στη δουλειά. Οι Στωικοί θα σου έλεγαν να επικεντρωθείς στον τρόπο που αντιδράς σε αυτή την κατάσταση, γιατί αυτό είναι κάτι που ελέγχεις εσύ. Το να αγχώνεσαι για τα πράγματα που δεν μπορείς να αλλάξεις, όπως τα λάθη που έγιναν, δεν βοηθάει.
Πρακτικά, όταν νιώθεις ότι χάνεις τον έλεγχο, κάνε στον εαυτό σου την εξής ερώτηση: ‘Αυτό είναι κάτι που μπορώ να ελέγξω;’ Αν όχι, άφησέ το να φύγει.
Συνήθεια #2: Αποδοχή της Φύσης των Πραγμάτων
Η δεύτερη συνήθεια των Στωικών είναι η αποδοχή της φύσης των πραγμάτων, ή αλλιώς η αποδοχή της πραγματικότητας όπως είναι. Ο κόσμος γύρω μας δεν είναι πάντα όπως θα θέλαμε. Οι Στωικοί μας μαθαίνουν να μην αντιστεκόμαστε σε αυτό που δεν μπορούμε να αλλάξουμε.
Για παράδειγμα, αν ένα σχέδιο αποτύχει ή κάτι στη ζωή μας δεν πάει όπως το θέλαμε, αντί να αισθανόμαστε άγχος ή θυμό, είναι σημαντικό να το αποδεχτούμε. Δεν μπορούμε να ελέγξουμε τα πάντα, αλλά μπορούμε να επιλέξουμε πώς θα το αντιμετωπίσουμε.
Αν σου συμβεί κάτι απρόβλεπτο, θυμήσου να σταματήσεις για μια στιγμή και να σκεφτείς: ‘Αυτό είναι μέρος της ζωής. Το αποδέχομαι και προχωρώ.’ Έτσι, θα κρατήσεις την ηρεμία σου. Σίγουρα κάποια πράγματα είναι πιο δύσκολο να τα αποδεχτούμε και η συμβολή της θεραπείας ή ενός ειδικούς μπορεί είναι πολύ βοηθητική.
Συνήθεια #3: Ηρεμία μπροστά στη Δυσκολία
Η τρίτη συνήθεια των Στωικών είναι η διατήρηση της ηρεμίας μπροστά στις δυσκολίες. Οι Στωικοί, όπως ο Μάρκος Αυρήλιος, πίστευαν ότι οι δυσκολίες είναι αναπόφευκτο μέρος της ζωής και η σωστή αντίδραση είναι μία αντίδραση – μία ανταπόκριση με ηρεμία και αυτοσυγκράτηση.
Φαντάσου να βρίσκεσαι σε μια δύσκολη κατάσταση, όπως ένας καβγάς ή μια αποτυχία – ήθελες να πετύχεις έναν στόχο και δεν τα κατάφερες… ήθελες να πιάσεις δουλειά σε μία συγκεκριμένη εταιρία και δεν σε προσέλαβαν. Ο Στωικός τρόπος σκέψης θα σε παροτρύνει να μείνεις ήρεμος και να μην αντιδράσεις παρορμητικά. Αυτή η αυτοκυριαρχία μπορεί να σε βοηθήσει να δεις τα πράγματα πιο καθαρά και να αποφύγεις μεγαλύτερες εντάσεις.
Αυτό βέβαια είναι ευκολότερο να το λες παρά να το κάνεις – σου μιλάω εκ πείρας. Για να καλλιεργήσεις αυτή τη συνήθεια, προσπάθησε να κάνεις μια παύση κάθε φορά που νιώθεις ότι πιέζεσαι. Πάρε μια βαθιά ανάσα και σκέψου: ‘Πώς θα το έβλεπε ένας Στωικός;’ Έτσι θα μπορέσεις να διατηρήσεις την ψυχραιμία σου. Και επίσης, “δάγκωσε το γλώσσα σου”. Το να μιλήσεις παρορμητικά και με αντίδραση σε κάτι που σου προκαλεί αναστάτωση, το μόνο που θα κάνει είναι να αυξήσει την ένταση και τη δυσκολία.
Ένας φίλος μου από το Βέλγιο έλεγε BCBQ – Be calm or be quiet. Αν δεν είσαι ήρεμος, μείνει σιωπηλός.
Συνήθεια #4: Συχνός Διαλογισμός για τον Θάνατο (Memento Mori)
Η τέταρτη συνήθεια είναι λίγο πιο φιλοσοφική: είναι ο διαλογισμός για τον θάνατο, ή όπως έλεγαν οι Στωικοί, το ‘Memento Mori’, δηλαδή ‘Θυμήσου ότι θα πεθάνεις’. Αυτό ακούγεται ίσως σκοτεινό, αλλά στην πραγματικότητα είναι ένα δυνατό εργαλείο για να ζούμε με πληρότητα.
Σκέψου το εξής: όταν σκεφτόμαστε την περατότητα της ζωής, μας βοηθά να εκτιμήσουμε περισσότερο κάθε στιγμή που ζούμε. Μας κάνει να επικεντρωνόμαστε σε όσα πραγματικά έχουν αξία και να αφήνουμε στην άκρη ό,τι δεν έχει σημασία.
Πρακτικά, μπορείς να αφιερώνεις μερικά λεπτά την ημέρα για να σκέφτεσαι πόσο πολύτιμη είναι η ζωή. Πόσα πράγματα έχεις αυτή τη στιγμή γύρω σου για τα οποία μπορείς να είσαι ευγνώμων. Και θέλω να αφιερώσεις μισό λεπτό και να γράψεις στο χαρτί σου ή και στα σχόλια 2-3 πράγματα για τα οποία είσαι ευγνώμων αυτή τη στιγμή. Αφιερώνοντας αυτά τα λίγα λεπτά κάθε μέρα για να σκεφτείς πόσο πολύτιμη είναι η ζωή θα σε βοηθήσει να ζεις με μεγαλύτερη επίγνωση και ευγνωμοσύνη.
Συνήθεια #5: Επικεντρώσου στην Αρετή και Όχι στα Εξωτερικά Αγαθά
Η πέμπτη συνήθεια των Στωικών είναι η επικέντρωση στην αρετή και όχι στα εξωτερικά αγαθά. Οι Στωικοί πίστευαν ότι η ευτυχία δεν εξαρτάται από τα υλικά αγαθά ή τη φήμη, αλλά από την αρετή μας, δηλαδή το πώς ζούμε με σοφία και ηθική.
Στην κοινωνία μας, πολλές φορές επικεντρωνόμαστε στην επιτυχία, τα χρήματα ή την εμφάνιση. Όμως οι Στωικοί θα μας έλεγαν ότι αυτά είναι παροδικά και ότι η αληθινή ευτυχία έρχεται από το πώς συμπεριφερόμαστε στους άλλους και στον εαυτό μας.
Μπορείς να εφαρμόσεις αυτή τη συνήθεια εστιάζοντας στην προσωπική σου ανάπτυξη και τις σχέσεις σου. Επικεντρώσου στο να είσαι δίκαιος, γενναιόδωρος και ακέραιος, και όχι τόσο στο να αποκτήσεις περισσότερα υλικά αγαθά.
Συνήθεια #6: Ευγνωμοσύνη για Όσα Έχουμε
Η έκτη συνήθεια είναι η ευγνωμοσύνη για όσα έχουμε. Οι Στωικοί μας υπενθυμίζουν να εκτιμάμε αυτά που έχουμε και να μην κυνηγάμε διαρκώς περισσότερα.
Στη σύγχρονη εποχή, πολλές φορές επικεντρωνόμαστε σε ό,τι δεν έχουμε, αγνοώντας τα καλά που ήδη υπάρχουν στη ζωή μας. Οι Στωικοί μας καλούν να κάνουμε το αντίθετο: να είμαστε ευγνώμονες για ό,τι έχουμε, γιατί τίποτα δεν είναι δεδομένο.
Μια καλή πρακτική είναι να κρατάς ένα ημερολόγιο ευγνωμοσύνης, όπου κάθε μέρα σημειώνεις τρία πράγματα για τα οποία είσαι ευγνώμων. Αυτό θα σε βοηθήσει να δεις τη ζωή σου με μεγαλύτερη πληρότητα.
Συνήθεια #7: Καθημερινή Αυτοκριτική
Η τελευταία συνήθεια είναι η καθημερινή αυτοκριτική. Ο Σενέκας, ένας από τους μεγάλους Στωικούς φιλοσόφους, συνήθιζε να εξετάζει κάθε βράδυ τις πράξεις του μέσα στην ημέρα. Αναρωτιόταν αν έζησε σύμφωνα με τις αξίες του και αν έδρασε με αρετή.
Αυτή η πρακτική είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο για προσωπική ανάπτυξη. Κάθε βράδυ, αφιέρωσε λίγα λεπτά για να σκεφτείς: Ήμουν δίκαιος; Ήμουν ήρεμος μπροστά στις δυσκολίες; Έκανα το καλύτερο που μπορούσα;
Η καθημερινή αυτοκριτική δεν πρέπει να είναι μια διαδικασία τιμωρίας, αλλά μια ευκαιρία να μάθουμε και να βελτιωθούμε. Μπορείς να κρατάς σημειώσεις σε ένα ημερολόγιο και να εξετάζεις τις μικρές σου νίκες, αλλά και τα λάθη σου, ώστε κάθε μέρα να γίνεται ένα βήμα προς τη σοφία και την αρετή.
Με λίγα λόγια
Αυτές οι 7 συνήθειες των Στωικών μπορούν να μας διδάξουν πώς να ζούμε με μεγαλύτερη ηρεμία, σοφία και ανθεκτικότητα. Από την εστίαση στο τι μπορούμε να ελέγξουμε, μέχρι την καθημερινή αυτοκριτική, ο Στωικισμός μας δείχνει έναν δρόμο για μια καλύτερη ζωή.
Ποια από αυτές τις συνήθειες θα προσπαθήσεις να ενσωματώσεις στη ζωή σου; Άφησε το στα σχόλια και θα χαρώ να συζητήσουμε.
Θα τα πούμε στην κορυφή,
Θοδωρής
ΥΓ: Ξεκίνα τις θετικές συνηθειών με το Challenge Συνηθειών 7 Ημερών που διοργανώνω. Μπες εδώ: https://greekcoach.gr/habits