Έχεις νιώσει ποτέ ότι η κριτική που σου δόθηκε σε πλήγωσε περισσότερο από ό,τι σε βοήθησε; Ή μήπως φοβάσαι να δώσεις κριτική γιατί δεν θέλεις να προσβάλεις τον άλλον; Υπάρχει μία λεπτή γραμμή ανάμεσα στο να δίνουμε εποικοδομητική κριτική και στο να επικρίνουμε τον άλλον. Σήμερα θα μάθουμε πώς μπορούμε να δίνουμε κριτική που χτίζει σχέσεις, που χτίζει ικανότητες και που χτίζει αυτοπεποίθηση!
Σε αυτό το μάθημα θα εξετάσουμε πώς να δίνουμε και να λαμβάνουμε κριτική με θετικό και εποικοδομητικό τρόπο. Θα σου δώσω το mindset πίσω από την εποικοδομητική κριτική, θα μοιραστώ μαζί σου τέσσερις πολύ πρακτικές και αποτελεσματικές τεχνικές και στο τέλος θα σου δώσω ένα challenge – μία πρόκληση, για να αρχίζεις να εφαρμόζεις άμεσα αυτές τις ιδέες.
Μετά από το σημερινό μάθημα, θα έχεις πολλές απαραίτητες τεχνικές επικοινωνίας για να κάνεις την κριτική ένα εργαλείο ανάπτυξης.
Επικεντρώσου στην ανάπτυξη και όχι στην επίθεση
Η κριτική είναι εργαλείο για να βοηθάς τον άλλον να βελτιωθεί, όχι ένα εργαλείο για να τον αποδομήσεις. Όταν κρίνουμε με βάση αυτό τον τρόπο σκέψης, η κριτική γίνεται μία προσφορά, όχι ένα χτύπημα.
Το θέμα με την κριτική είναι ότι είναι άβολη. Ειδικά αν γίνει άγαρμπα. Ωστόσο, είναι απαραίτητη. Και εφόσον αναγνωρίζουμε ότι είναι απαραίτητη, χρειάζεται να μάθουμε να την κάνουμε σωστά.
Αποδέξου ότι δεν είσαι τέλειος
Όταν δίνεις κριτική, πρέπει να έχεις την ταπεινότητα να καταλάβεις ότι και εσύ μαθαίνεις συνεχώς. Έτσι, η κριτική σου θα έρχεται με κατανόηση και όχι με αυστηρότητα.
Στόχευσε στη λύση, όχι στο πρόβλημα
Εποικοδομητική κριτική σημαίνει ότι δεν εστιάζεις μόνο στο λάθος, αλλά δίνεις κατευθύνσεις για το πώς μπορεί να βελτιωθεί η κατάσταση.
Θυμάμαι πριν αρκετά χρόνια όταν είχα δεχθεί κριτική από έναν συνεργάτη σε ένα μεγάλο project. Είχα δουλέψει αρκετά σκληρά για αυτό το project, οπότε όταν μου είπε ότι το αποτέλεσμα δεν ήταν ικανοποιητικό, απογοητεύτηκα.
Η κριτική του ήταν αρκετά αόριστη – μου είπε ότι “το αποτέλεσμα δεν ήταν ικανοποιητικό”. Δεν μου είπε ποια συγκεκριμένα κομμάτια του project θα μπορούσαν να βελτιωθούν. Μετά από αυτή την κριτική ένιωσα ότι δεν είχε καταλάβει καθόλου την προσπάθειά που είχα βάλει. Αντί να με βοηθήσει να γίνω καλύτερος, ένιωσα ότι είχα αποτύχει.
Μέσα από αυτό το περιστατικό συνειδητοποίησα ότι η κριτική που δίνουμε πρέπει να είναι ξεκάθαρη και εστιασμένη στη βελτίωση – στο τι ακριβώς χρειάζεται βελτίωση και με ποιο τρόπο. Χρειάζεται να υποστηρίζουμε τον άλλον με συγκεκριμένες οδηγίες και προτάσεις και όχι να γενικεύουμε στις παρατηρήσεις μας.
4 Μαθήματα: Τεχνικές για Εποικοδομητική Κριτική
Ας δούμε τώρα τέσσερις πρακτικές τεχνικές για να δίνεις εποικοδομητική κριτική.
Χρησιμοποίησε τη μέθοδο “Σάντουιτς”:
Πρώτον, μία από τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους για να δώσεις εποικοδομητική κριτική είναι η **μέθοδος “Σάντουιτς”**. Πρόκειται για την εξής προσέγγιση: ξεκινάς με κάτι θετικό, ώστε να δημιουργήσεις μία θετική βάση και να κάνεις τον αποδέκτη να νιώσει ότι αναγνωρίζεις τις προσπάθειές του. Αυτό προετοιμάζει το έδαφος για να ακούσει με ανοιχτό μυαλό την κριτική σου. Στη συνέχεια, δίνεις την κριτική σου με σεβασμό και σαφήνεια, επισημαίνοντας τι μπορεί να βελτιωθεί. Το σημαντικό εδώ είναι να κλείσεις πάλι με κάτι θετικό ή με ενθάρρυνση, έτσι ώστε να μην φύγει από τη συζήτηση με αρνητικά συναισθήματα. Αυτό βοηθά να νιώσει ότι η κριτική ήταν μία προσφορά για βελτίωση, όχι επίθεση.
Μία σημείωση εδώ… όταν ξεκινάς με κάτι θετικό, δεν χρειάζονται διθύραμβοι. Πες κάτι απλό, σύντομο και ειλικρινές, ώστε να μην νιώσει ο συνομιλητής σου ότι τον πατρονάρεις. και αφού το πεις αυτό μετά μπες κατευθείαν στην κριτική σου.
Να είσαι συγκεκριμένος
Δεύτερον, να είσαι συγκεκριμένος στην κριτική που δίνεις. Όταν κάνεις μία γενική παρατήρηση, όπως “Αυτό δεν ήταν καλό”, δεν δίνεις την ευκαιρία στον άλλον να καταλάβει τι ακριβώς πρέπει να αλλάξει. Για παράδειγμα, αν δουλεύεις σε ένα project και δεν είσαι ικανοποιημένος με ένα κομμάτι του, μπορείς να πεις: “Στο σημείο Χ θα μπορούσες να προσθέσεις περισσότερα παραδείγματα για να γίνει πιο κατανοητό.” Έτσι, ο αποδέκτης ξέρει ακριβώς τι χρειάζεται να διορθώσει και πώς να το κάνει.
Χρησιμοποίησε “Εγώ” δηλώσεις
Μια άλλη πολύ χρήσιμη τεχνική είναι να χρησιμοποιείς “Εγώ” δηλώσεις. Αυτό σημαίνει ότι αντί να κατηγορείς ή να κάνεις επιθέσεις, εστιάζεις στο πώς εσύ βλέπεις την κατάσταση ή στο πώς αισθάνεσαι. Για παράδειγμα, αντί να πεις “Αυτό που έκανες είναι λάθος”, μπορείς να πεις “Νιώθω ότι αυτή η προσέγγιση μπορεί να βελτιωθεί αν προσθέσουμε περισσότερη ανάλυση.” Αυτό αλλάζει τον τόνο της συζήτησης από μία κριτική που μπορεί να φανεί επιθετική, σε μία συζήτηση που βασίζεται στην αμοιβαία κατανόηση, στον αμοιβαίο σεβασμό και στη συνεργασία.
Δώσε λύσεις και κατευθύνσεις
Τέλος, δώσε λύσεις και κατευθύνσεις. Η κριτική δεν πρέπει να αφήνει το άλλο άτομο μπερδεμένο ή χωρίς καθοδήγηση. Είναι πολύ σημαντικό να συνοδεύεις την κριτική σου με προτάσεις για το πώς μπορεί να βελτιωθεί η κατάσταση. Αν για παράδειγμα αναφέρεις ένα πρόβλημα, φρόντισε να δώσεις και κάποιες λύσεις που θα βοηθήσουν το άτομο να το διορθώσει. Έτσι, δεν τον αφήνεις μόνο να σκεφτεί τι πήγε στραβά, αλλά του δίνεις και τα εργαλεία για να το διορθώσει.
Χρησιμοποιώντας αυτές τις τεχνικές, μπορείς να κάνεις την κριτική σου πιο αποτελεσματική και πιο ενισχυτική, χτίζοντας καλύτερες σχέσεις και βοηθώντας τους άλλους να βελτιωθούν με υγιή τρόπο.
Σκέψου κάποιον στον οποίο θα ήθελες να δώσεις κριτική… κάποιον στη δουλειά, ένα φίλο ή έναν συνεργάτη. Σκέψου ένα συγκεκριμένο παράδειγμα και πώς θα μπορούσες να του δώσεις εποικοδομητική κριτική.
Και θέλω να σου δώσω το εξής challenge… θέλω να σε προκαλέσω… Από σήμερα κιόλας, δοκίμασε να χρησιμοποιήσεις αυτές τις τεχνικές στην επόμενη κριτική που θα δώσεις. Να θυμάσαι το εξής: η σωστή κριτική χτίζει γέφυρες, όχι τοίχους!
Γράψε στα σχόλια αν σου έχει τύχει να λάβεις κριτική που σε βοήθησε να βελτιωθείς. Και αν έγινε, πώς σε έκανε να αισθανθείς;
Θα τα πούμε στη κορυφή,